Więźby dachowe i ich zastosowanie

Posted by Atilano on June 2nd, 2021

Wybór konstrukcji więźby dachowej zależy między innymi od przeznaczenia budynku, kształtów i wielkości dachu oraz warunków klimatycznych takich jak siła wiatru, ilość opadów i czas zalegania śniegu.

W lokalach jednorodzinnych oraz niektórych wielorodzinnych niezwykle pospolitym sposobem konstrukcji dachu jest drewniana więźba dachowa. Szykuje się ją najbardziej z elementów drewnianych (bali, belek, krawędziaków, łat oraz desek), które miesza się lub robi bezpośrednio na budowie. Do sieci podaje się najczęściej drewno sosnowe, ewentualnie świerkowe, natomiast drobne elementy (wkładki, kołki itp.) wytwarzane są z poziomów twardych: dębu, akacji lub innych o podobnych właściwościach. Drewno winno stanowić wystarczająco wysuszone (maksymalnie że tworzyć 20% wilgotności), a ponadto zabezpieczone przed działaniem czynników biologicznych oraz ognia. Elementy z drewna litego mają długości do 7 m. Jeśli pomocne są dłuższe, to korzysta się drewno klejone. Tradycyjne więźby nasila się i elementami stalowymi, jakie stosuje przy dużych rozpiętościach również w środowiskach, w których przekroje drewniane nie są efektywne (są za długie).

Więźba dachowa – wytrzymałość

Standardowo projektuje się takie więźby, na jakich można położyć dowolne pokrycie, rozpocząwszy od blachodachówek, przygotowawszy na dachówkach cementowych i ceramicznych. Podstawowym brakiem jest stworzenie, że tzw. lekkie pokrycia jak blacha, papa czy gonty potrzebują bardzo trudniejszej oraz słabszej więźby. Niestety jest wówczas zasadą. Rodzaj pokrycia ale w nieznacznym stopniu przychodzi na budowę więźby. O wyborze więźby dachowej, decyduje suma obciążeń własnych dachu, jego ocieplenia oraz zmęczenia i zewnętrzne warunki atmosferyczne. Więźba dachowa musi wytrzymać bardzo skuteczne podmuchy wiatru oraz ciężar zalegającego śniegu, o ceny 100-150 kg na metr kwadratowy, a dla okolic górskich nawet powyżej 200 kg. Proces projektowania, dobór odpowiedniej konstrukcji oraz przekrojów podejmuje się po dokładnych obliczeniach statyczno-wytrzymałościowych, a istotnymi parametrami używanymi do obliczeń są: kąt nachylenia dachu, odległość między ścianami, rodzaj stosowanego pokrycia dachowego, możliwości podparcia konstrukcji, strefy wiatrowe dotyczące lokalizacji budynku.

Więźba dachowa: krokwiowa

To najcięższa konstrukcja stosowana, gdy rozpiętość ścian zewnętrznych domu nie przekracza 7 m, a nachylenie połaci dachowej 40-60°. Istotnym elementem popularnym jest para krokwi zintegrowanych ze sobą w kalenicy, rozstawionych w odstępach 70-100 cm. https://drewzim.pl/wspolpraca/ Ich niskie efekty mogą stanowić dawane do poziomej belki ściągowej, będącej dodatkowo konstrukcją nośną stropu czyli do murłat, nałożonych na suficie czy na szczytu ścian kolankowych. Przy takim rozwiązaniu zarówno mocowanie krokwi do murłat, kiedy i murłat do budowy budynku wymaga stanowić bardzo mocno wykonane, ponieważ od tego zależy trwałość oraz bezpieczeństwo dachu. Dopuszczalna długość pojedynczej krokwi to 6 m. Wady tego rozwiązania to łatwość oraz szybkość działania i mały koszt. Zalety to niskie zastosowanie, częste występowanie krzywizny powierzchni, ze powodu na dalekie okresy (z braku podparcia) krokwi również życie sił rozpychających (na zewnątrz) mury.

Więźba dachowa: krokwiowo-belkowa

W obecnym sposobu więźby para krokwi oraz belka pozioma drewnianego stropu tworzą łącznie trójelementowy wiązar, oparty na zewnętrznych ścianach budynku. Belki czyniące ten stopnie strop drewniany, potrafią stanowić oparte bezpośrednio na murze lub na murłacie. Więźba dachowa o takiej struktur jest przydatna, gdy rozpiętość ścian zewnętrznych domu nie przekracza 6-7 m. Kluczowym elementem ciekawym jest para krokwi zintegrowanych ze sobą w kalenicy, rozstawionych w odstępach 80-120 cm. Dopuszczalna długość pojedynczej krokwi – 7 m.

Więźba dachowa: jętkowa

Więźby jętkowe są skłonne do przeprowadzenia, finansowe oraz tworzą trochę ograniczeń niż wiązary krokwiowe. Z bieżącego początki są bardzo chętnie stosowane przy budowie domów. Budowane są przy rozpiętościach ścian od 5 do 12 m a przy kącie nachylenia połaci 25-67o (polecane jest minimum 35o). Więźba jętkowa jest zmianą wiązaru krokwiowego, do którego został dodany poziomy element – jętka. Umieszczana jest zwłaszcza w części długości krokwi (lub kilka dużo) – stosuje je oraz wzmacnia. Umawia się, że dolna część krokwi (od murłaty do jętki) nie winna stanowić cieńsza niż 4,5 m, a górna (między jętką a kalenicą) – niż 2,7 m. W relacje od wielkości dachu odnosi się różne rodzaju więźby jętkowej. Klasyczna więźba jętkowa zawsze jest budowana, gdy długość jętki wynosi maksymalnie 3,5 m. Gdy tworzona istnieje w apartamentu z poddaszem użytkowym dolna krawędź jętki musi szukać się 2-2,4 m poziomem podłogi. W wypadku dachów o małym kącie nachylenia, aby zapewnić odpowiednią wysokość wnętrza, wskazane jest zbudowanie ścianek kolankowych, wzmocnionych konstrukcją żelbetową (wieniec, słupki). Jętki poziome bardzo często są potem wykorzystywane jako element konstrukcji sufitu poddasza użytkowego. Zalecany rozstaw krokwi przy tym wyjaśnieniu to 70-100 cm. Przy rozpiętości dachu 9-12 m używa się też więźbę płatwiowo-jętkową, która ładuje się z par krokwi rozpartych jętkami, opartymi na drugiej samej albo dwóch ścianach stolcowych. Ściany te – potrzebne ze powodu na duże jętki, co usztywnia całą konstrukcję dachu – ustawione są na zasadzie oraz połączone z góry płatwią pośrednią. Gdy rozpiętość dachu wynosi 7,5-10 m kojarzy się jedną płatwię, gdy 9-12 m dwie. Ukośne elementy tzw. miecze są za zadanie usztywnić konstrukcję ściany stolcowej zaś są dodatkowym podparciem płatwi.

Więźba dachowa: płatwiowo-kleszczowa

Kojarzona jest wówczas, gdy rozpiętość ścian wynosi ponad 11 m. Podporami krokwi są nie tylko murłaty, ale same płatwie pośrednie, podpierające krokwie trochę nic w części rozpiętości. Płatwie oparte są słupkami, leżącymi na tzw. płatwiach (podeszwach) stropowych lub bezpośrednio na stropie. Więźba dachowa usztywniana jest poziomymi kleszczami – podwójnymi belkami wiążącymi końce słupów, z opartymi na nich krokwiami. Kleszcze tworzy się co trzecią lub co czwartą parę krokwi. Taka forma dachu równomiernie przenosi wpływ na pełny budynek oraz ze powodu na wielość sztywnych podparć zapewnia najrówniejszą połać dachową. Decyzją jest częściowe ograniczenie swobodnego dysponowania przestrzenią użytkową poddasza. Więźba płatwiowo-kleszowa więc najbardziej uniwersalne rozwiązanie, bo można ją dawać zarówno dachach płaskich, jak oraz stromych (6-70o), przy rozpiętościach do 16 m.