Więźba dachowa co to jest?

Posted by Jennell on March 29th, 2021

Wybór więźby dachowej zależy od wielu faktorów. Należą do nich głównie wielkość i kształt domu, zastosowanie poddasza (użytkowe albo nieużytkowe), względy gospodarcze czy architektoniczno-estetyczne. Jednakże najczęściej wykonywane będą klasyczne konstrukcje zbudowane z krokwi, belek, murłat, płatwi, jętek, słupów, mieczy, przepustnic.

Budowa więźby dachowej - główne składniki

Podstawowe elementy tworzące tradycyjną więźbę dachową to:

- Krokwie – elementy, dzięki których opiera się całe pokrycie dachu. Są to belki pochyłe o prostokątnym przekroju poprzecznym (o grubości min. 5 cm). Najczęściej odcinek wynosi: 7x14 cm lub 8x16 cm. Rozstaw krokwi waha się w przedziale 0, 8 – 1, 2 m. Oparcie krokwi konstytuują płatwie: murłata, kalenica oraz płatwie pośrednie, a także jętki (w zależności od czasu rodzaju więźby).

a mianowicie Płatwie – belki poziome, stanowiące podporę krokwi. Jako element nośny, płatwie mają obowiązek mieć stosunkowo wielki przekrój poprzeczny, np. 16x20 cm. Zachodzi płatew kalenicowa, pośrednia oraz stopowa. Płatwie opiera się na słupach (płatwie pośrednie i kalenicowa) i często dodatkowo usztywnia zbytnio pomocą mieczy (obustronnych zastrzałów słupa).

a mianowicie Kalenica – górna krawędź dachu, blisko której wiążą się połacie dachowe. Krokwie nierzadko opierają się tu na płatwi kalenicowej.

- Murłata – płatew stopowa na temat przekroju kwadratowym, na temat wymiarach (zwykle) 10x10 cm lub 14x14 cm. Stanowi pani dolną podporę krokwi, gdyż oparta wydaje się na murze i przenosi obciążenia spośród krokwi na ścianę budynku. Należy pamiętać na temat odpowiednim przymocowaniu murłat do muru. Służą do tego kotwy stalowe wbijane po mur w odstępie nie mniejszej niż 2, 0 metrów.

- Słupy – pionowe elementy więźby dachowej, które przekazują obciążenie z płatwi bezpośrednio na strop. Słupy mają najczęściej przekrój kwadratowy na temat wymiarach 12x12 cm lub 16x16 cm.

- Kleszcze – poziome belki, zespalające przeciwległe pary krokwi. Zapewniają stężenie (usztywnienie) poziome.

- Rapiery (obustronne zastrzały słupa) – belki skośne, łączące słupy wraz z kleszczami lub słupy z płatwiami pośrednimi. Ich zadaniem wydaje się usztywnienie więźby dachowej w kierunku podłużnym.

- Jętki – belki poziome łączące dwie przeciwległe krokwie. Dzięki czemu zostaje zachowana sztywność więźby jak i również nośność krokwi.

a mianowicie Wiatrownica – deski o przekroju poprzecznym od 3, 8x10 do 5x12 cm, przybijane ukośnie do odwiedzenia krokwi. Stosuje się je na dachach stromych z swobodnym pokryciem w celu zabezpieczenia dachu przed zerwaniem wskutek wciągania wiatru.

Podstawowe rodzaje więźb dachowych

Występują trzy podstawowe rodzaje więźb dachowych, które są najczęściej stosowane w domach jednorodzinnych. Przylegają do nich:

a mianowicie więźba krokwiowo – belkowa

- więźba jętkowa

- więźba płatwiowo – kleszczowa

Więźba krokwiowo – belkowa

Jest to najprostsza konstrukcja stosowana wówczas, gdy rozpiętość dachu w świetle ścian nie przekracza szóstej, 0 m (zalecana max. rozpiętość owo 6, 0 m), a pochylenie połaci dachowej jest duże niż 45 rzędów. Taki układ zalecany jest np. przy przypadku budowy drobnych domków letniskowych.

Wiązar składa się z dwóch krokwi połączonych po kalenicy, osadzonych na poziomej belce, której zadaniem jest przenoszenie sił rozpierających, przekazywanych przez krokwie. Rozciągłość krokwi nie powinna przekraczać 5, 0 m, gdyż stateczność konstrukcji może pozostawać zachwiana.

Więźba jętkowa

Konstrukcja jętkowa stosowana jest przy niepotrzebnych wymiarach dachu – zalecane rozpiętości wynoszą od 6, 0 do 9, 0 m. Często wznosi się taką konstrukcję w domach wraz z poddaszem użytkowym, bowiem pozwala ona otrzymać odpowiedni kształt obszarów przeznaczonych na zamiary mieszkalne.

Składa się z krokwi (o długości powyżej cztery, 5 m) połączonych w kalenicy jak i również opartych na murłatach oraz z jętek, które łączą naprzeciwległe krokwie, a tym samym przejmują moce rozporowe, nadając sztywność konstrukcji. Należy stosować się ważnej zasady, aby jętka spinała krokiew na odpowiedniej wysokości. Część dolna odrzucić powinna przekraczać cztery, 5 m (licząc od murłaty), natomiast górna 2, pięć m (licząc od momentu kalenicy).

Konstrukcję jętkową należy wzmacniać w kierunku podłużnym za pomocą wiatrownic lub łat. Wskazana rozpiętość dachu o konstrukcji jętkowej wynosi 9, 0 m, jednak zezwala się większe wymiary – do 12, 0 m. Wówczas długość jętek jest tak duża, hdy trzeba je podpierać za pomocą 1 lub dwóch płatwi (w zależności od długości jętki) opartych na słupach.

Zasada jest taka, hdy jeśli wiązar posiada rozpiętość od siedmiu, 5 do 9, 0 m, wskazana jest jedna płatew oparta na słupie umieszczonym w środku. Przy rozpiętości mieszczącej się w obrębie 9, 0 – 12, 0 m, wskazuje się zamontowanie dwóch płatwi opartych na 2 słupach.

Więźba płatwiowo – kleszczowa

Jest to najbardziej uniwersalny i przeważnie stosowany rodzaj więźby dachowej. Można ją wznosić zarówno przy dachach jednospadowych, jak i w dwuspadowych, płaskich i stromych (nawet do blisko 70 stopni). Rozpiętość dachów przystosowanych do zastosowania więźby płatwiowo – kleszczowej nabiera aż 16, 0 m, jednak polecana rozpiętość to dziewięć, 0 – 12, 0 m.

W najwyższym stopniu typowa konstrukcja tego rodzaju zbudowana jest z 2 rodzajów wiązarów: kluczowych oraz pośrednich. Wiązary główne są rozstawione co 3, 0 – 5, 0 m i tworzą się z dwóch krokwi opartych dzięki płatwiach, dwóch słupów i pary kleszczy, które obejmują pozostające elementy z 2 stron.

Dodatkowym zastawem hipotecznym w kierunku poprzecznym są zastrzały a także miecze. Wiązary wygodniejsze pozbawione są słupów i kleszczy. Budowa ta wyglądem wspomina więźbę jętkowo – płatwiową, jednak wbrew pozorom istnieje zasadnicza sprzeczność w rozkładzie obładowań, a tym samym w sposobie roboty całego dachu.

Po przypadku więźby jętkowej, wszystkie obciążenia przenoszone są na elewacje zewnętrzne budynku, jakkolwiek w dachu spośród więźbą płatwiowo – kleszczową, znaczną frakcja obciążeń przejmuje strop poddasza (za pośrednictwem ścian stolcowych, które składają się wraz z słupów, płatwi pośrednich i stopowych). Jest to rozwiązanie bezpieczniejsze dla całej struktury dachu. Należy jednakże pamiętać, aby ścianki stolcowe usytuowane były w pobliżu ścian nośnych budynku albo ewentualnie podciągów.

Wiązary kratowe

Konstrukcje kratownicowe są charakterystyczne gwoli dużych hal przemysłowych oraz obiektów użyteczności publicznej. Wystarczy wyglądać na sufity mnogości supermarketów, które pełne są stalowych struktur kratowych. Jednak coraz to bardziej popularne przybywają się drewniane wiązary kratowe w budownictwie jednorodzinnym, gdyż mogą mieć wiele zalet.

Cechuje je lekkość, proste i szybkie wykonanie, niewielki koszt, a także brak konieczności wznoszenia wewnętrznych ścian nośnych (ze względu dzięki równomierne rozłożenie obciążeń). Dzięki temu wnętrza można swobodnie rozłożyć na pomieszczenia użytkowe.

Wiązary kratowe konstruują się pasów górnych, dolnych, słupków a także krzyżulców. Pręty konstruowane są z desek lub bali drewnianych, połączonych głównie zbyt pomocą gwoździ, śrub, kołków, wkrętów albo kleju. Najczęściej mają kształt trójkątny lub dwutrapezowy. https://drewzim.pl

Takie budowle zalecane są przy przypadku domów wraz z poddaszem nieużytkowym, spośród dachami dwuspadowymi na temat stosunkowo małym zakamarku nachylenia (15 - 20 stopni). Rozpiętość dachu zwykle wykracza 11, 0 m, co stanowi jeszcze jedną zaletę stosowania wiązarów kratowych. Można używać je w wypadku budynków o dużych wymiarach.