Więźby dachowe podkarpackie

Posted by Jennell on March 23rd, 2021

Asortyment więźby dachowej zależy od wielu faktorów. Należą do tych propozycji głównie wielkość i kształt domu, wykorzystanie poddasza (użytkowe albo nieużytkowe), względy ekonomiczne czy architektoniczno-estetyczne. Aczkolwiek najczęściej wykonywane istnieją klasyczne konstrukcje zbudowane z krokwi, belek, murłat, płatwi, jętek, słupów, mieczy, przepustnic.

Budowa więźby dachowej - główne części

Podstawowe elementy tworzące tradycyjną więźbę dachową to:

- Krokwie – elementy, na których opiera się całe pokrycie dachu. Są to belki pochyłe o prostokątnym przekroju poprzecznym (o grubości min. 5 cm). Najczęściej przekrój wynosi: 7x14 cm lub 8x16 cm. Rozstaw krokwi waha się w przedziale 0, 8 – 1, 2 m. Oparcie krokwi konstytuują płatwie: murłata, kalenica oraz płatwie kompromisowe, a także jętki (w zależności od momentu rodzaju więźby).

- Płatwie – belki poziome, stanowiące podporę krokwi. Jako element nośny, płatwie powinny mieć stosunkowo duży przekrój poprzeczny, np. 16x20 cm. Narasta płatew kalenicowa, pośrednia oraz stopowa. Płatwie opiera się na słupach (płatwie pośrednie jak i również kalenicowa) i nierzadko dodatkowo usztywnia zbytnio pomocą mieczy (obustronnych zastrzałów słupa).

- Kalenica – górna krawędź dachu, na długości której łączą się połacie dachowe. Krokwie nierzadko opierają się tutaj na płatwi kalenicowej.

- Murłata – płatew stopowa o przekroju kwadratowym, na temat wymiarach (zwykle) 10x10 cm lub 14x14 cm. Stanowi kobieta dolną podporę krokwi, gdyż oparta jest na murze jak i również przenosi obciążenia z krokwi na ścianę budynku. Należy pamiętać o odpowiednim przymocowaniu murłat do muru. Posługują do tego kotwy stalowe wbijane w mur w odstępie nie mniejszej aniżeli 2, 0 metrów.

- Słupy – pionowe elementy więźby dachowej, które transmitują obciążenie z płatwi bezpośrednio na strop. Słupy mają na ogół przekrój kwadratowy o wymiarach 12x12 cm lub 16x16 cm.

- Kleszcze – poziome belki, zespalające przeciwległe pary krokwi. Zapewniają stężenie (usztywnienie) poziome.

- Rapiery (obustronne zastrzały słupa) – belki skośne, łączące słupy wraz z kleszczami lub słupy z płatwiami pośrednimi. Ich zadaniem wydaje się być usztywnienie więźby dachowej w kierunku podłużnym.

- Jętki – belki poziome zespalające dwie przeciwległe krokwie. Za sprawą tego zostaje zachowana sztywność więźby oraz nośność krokwi.

a mianowicie Wiatrownica – deski o przekroju poprzecznym od 3, 8x10 do 5x12 cm, przybijane ukośnie do krokwi. Stosuje się je na dachach stromych z lekkim pokryciem w zamysle zabezpieczenia dachu poprzednio zerwaniem wskutek wciągania wiatru.

Podstawowe rodzaje więźb dachowych

Wychodzą trzy podstawowe gatunki więźb dachowych, jakie są najczęściej używane w budynkach. Przylegają do nich:

- więźba krokwiowo – belkowa

- więźba jętkowa

- więźba płatwiowo – kleszczowa

Więźba krokwiowo – belkowa

To najprostsza konstrukcja stosowana wówczas, gdy rozpiętość dachu w świetle tapet nie przekracza 7, 0 m (zalecana max. rozpiętość jest to 6, 0 m), a pochylenie połaci dachowej jest duże niż 45 stopni. Taki układ zalecany jest np. w przypadku budowy małych domków letniskowych.

Wiązar składa się z dwóch krokwi połączonych przy kalenicy, osadzonych w poziomej belce, której to zadaniem jest przenoszenie sił rozpierających, przekazywanych przez krokwie. Długość krokwi nie powinna przekraczać 5, 0 m, gdyż stateczność konstrukcji może pozostawać zachwiana.

Więźba jętkowa

Konstrukcja jętkowa wykorzystywana jest przy niepotrzebnych wymiarach dachu – zalecane rozpiętości wynoszą od 6, 0 do 9, 0 m. Często wznosi się taką strukturę w domach wraz z poddaszem użytkowym, ponieważ pozwala ona otrzymać odpowiedni kształt pokoi przeznaczonych na cele mieszkalne.

Składa się z krokwi (o długości powyżej 4, 5 m) związanych w kalenicy oraz opartych na murłatach oraz z jętek, które łączą naprzeciwległe krokwie, a naszym samym przejmują moce rozporowe, nadając surowość konstrukcji. Należy przestrzegać ważnej zasady, by jętka spinała krokiew na odpowiedniej poziomie. Część dolna nie zaakceptować powinna przekraczać 4, 5 m (licząc od murłaty), natomiast górna 2, pięć m (licząc od czasu kalenicy).

Konstrukcję jętkową należy wzmacniać przy kierunku podłużnym z wykorzystaniem wiatrownic lub łat. Wskazana rozpiętość dachu o konstrukcji jętkowej wynosi 9, 0 m, jednak dopuszcza się większe rozmiary – do dwunastu, 0 m. W takim przypadku długość jętek wydaje się być tak duża, że trzeba je podpierać za pomocą 1 lub dwóch płatwi (w zależności od czasu długości jętki) opartych na słupach.

Zasada jest taka, że jeśli wiązar posiada rozpiętość od szóstej, 5 do 9, 0 m, wskazana jest jedna płatew oparta na słupie umieszczonym w środku. Przy rozpiętości mieszczącej się w obrębie 9, 0 – 12, 0 m, wskazuje się zamontowanie trzech płatwi opartych dzięki 2 słupach.

Więźba płatwiowo – kleszczowa

Jest to w największym stopniu uniwersalny i przeważnie stosowany rodzaj więźby dachowej. Można ją wznosić zarówno przy dachach jednospadowych, w jaki sposób i w dwuspadowych, płaskich i stromych (nawet do blisko 70 stopni). Rozpiętość dachów przystosowanych do zastosowania więźby płatwiowo – kleszczowej sięga aż 16, 0 m, jednak polecana rozpiętość to dziewięć, 0 – dwunastu, 0 m.

W najwyższym stopniu typowa konstrukcja tego rodzaju zbudowana jest z 2 rodzajów wiązarów: kluczowych oraz pośrednich. Wiązary główne są rozstawione co 3, 0 – 5, 0 m i tworzą się z 2 krokwi opartych dzięki płatwiach, dwóch słupów i pary kleszczy, które obejmują pozostałe elementy z 2 stron. https://drewzim.pl/czym-jest-wiezba-dachowa/

Dodatkowym zastawem hipotecznym w kierunku poprzecznym są zastrzały a także miecze. Wiązary kompromisowe pozbawione są słupów i kleszczy. Konstrukcja ta wyglądem wspomina więźbę jętkowo – płatwiową, jednak bez wątpienia istnieje zasadnicza rozbieżność w rozkładzie obciążeń, a tym samym w sposobie robocie całego dachu.

W przypadku więźby jętkowej, wszystkie obciążenia przenoszone są na elewacje zewnętrzne budynku, jakkolwiek w dachu z więźbą płatwiowo – kleszczową, znaczną cząstka obciążeń przejmuje strop poddasza (za pośrednictwem ścian stolcowych, które składają się wraz ze słupów, płatwi pośrednich i stopowych). Wydaje się to rozwiązanie bezpieczniejsze dla całej konstrukcji dachu. Należy aczkolwiek pamiętać, aby ścianki stolcowe usytuowane dawny w pobliżu elewacji nośnych budynku albo ewentualnie podciągów.

Wiązary kratowe

Konstrukcje kratownicowe są charakterystyczne na rzecz dużych hal przemysłowych oraz obiektów zdatności publicznej. Wystarczy patrzeć na sufity większości supermarketów, które kompletne są stalowych konstrukcji kratowych. Jednak coraz to bardziej popularne stają się drewniane wiązary kratowe w budownictwie jednorodzinnym, gdyż mogą mieć wiele zalet.

Znamionuje je lekkość, nieskomplikowane i szybkie przeprowadzenie, niewielki koszt, oraz brak konieczności wznoszenia wewnętrznych ścian nośnych (ze względu dzięki równomierne rozłożenie obciążeń). Dzięki temu przestrzeni można swobodnie podzielić na pomieszczenia użytkowe.

Wiązary kratowe składają się pasów górnych, dolnych, słupków i krzyżulców. Pręty zbudowane są z desek lub bali szkieletowych, połączonych głównie zbytnio pomocą gwoździ, śrub, kołków, wkrętów lub kleju. Najczęściej posiadają kształt trójkątny bądź dwutrapezowy.

Takie struktury zalecane są po przypadku domów wraz z poddaszem nieużytkowym, wraz z dachami dwuspadowymi na temat stosunkowo małym zakamarku nachylenia (15 - 20 stopni). Rozpiętość dachu zwykle wykracza 11, 0 metrów, co stanowi następną zaletę stosowania wiązarów kratowych. Można wykorzystywać je w wypadku budynków o wielkich wymiarach.